جمعه, 14 آذر , 1404
4:08 ب.ظ
آیتالله دژکام مطرح کرد:
صفات متقین از منظر مولا علی(ع)/دانشگاهیان در عرصه گسترش عدالت نظریهپردازی کنند
به گزارش روابط عمومی نهاد نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز، آیتالله دژکام، نماینده ولی فقیه در فارس امروز جمعه، چهاردهم آذر در خطبههای نماز جمعه شیراز ضمن توصیه به رعایت تقوای الهی، به بیان حضرت علی(ع) در خطبه ۱۹۳ نهجالبلاغه در خصوص صفات متقین اشاره کرد و افزود: انسان باتقوا اهل فضیلت است؛ سخنش درست و سنجیده، لباسش نشانِ خداخواهی و خداترسی و رفتار و منش او بر پایه تواضع شکل میگیرد. انسانِ باتقوا به گونهای راه میرود که فروتنی در رفتار و حرکتش نمایان است. مردم از راه رفتنش درمییابند که فردی متواضع است.
آیت الله دژکام ادامه داد: آیا راه رفتن اینقدر گویای درون انسان است؟ بله؛ همه میدانیم که از راه رفتن آدمی میتوان فهمید متکبر است یا باوقار. درباره کسی میگویند «هندوانه زیر بغل گذاشته»، یعنی با نخوت راه میرود. در مقابل، رفتار برخی از انسانها از همان نحوهی راه رفتنشان، وقار و متانت را نشان میدهد.
امام جمعه شیراز افزود: در مورد راه رفتن خاتم انبیا حضرت محمد(ص)، مرحوم احمد بن ابیطالب طبرسی در کتاب «مکارمالاخلاق» روایتی نقل کرده است که امیرالمؤمنین(ع) پیامبر را وصف کرده و دربارهی راه رفتن ایشان نیز سخن گفته است؛ کسی که اسوه است، حتی در راه رفتن نیز الگوست. خداوند متعال میفرماید “لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ”(آیهی ۲۱ سورهی احزاب)، پس مردم از پیامبر باید حتی راه رفتن را بیاموزند.
نماینده ولی فقیه در فارس اظهار کرد: به این سبکِ راه رفتن در قرآن کریم در آیات گوناگون اشاره شده است. در آیه ۱۹ سوره لقمان می فرماید “وَاقْصِدْ فِی مَشْیِکَ”، لقمان در توصیه به فرزندش میگوید در راه رفتن میانهرو باش؛ زیرا اگر انسان با عجله راه رود، وقار و آرامش از بین میرود.
وی ادامه داد: در آیه ۳۷ سوره اسراء می فرماید “وَلَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّکَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا”، یعنی با تکبر روی زمین راه مرو، که هرگز نمیتوانی زمین را بشکافی یا از کوهها بلندتر شوی و در آیه ۶۳ سوره فرقان می فرماید “وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا”، بندگان خدا کسانیاند که با آرامش و فروتنی بر زمین راه میروند.
آیت الله دژکام گفت: پس راه رفتن نیز میتواند نشانه بندگی باشد. برخی چنان راه میروند که گویی بنده هیچ کس نیستند، اما بندگان راستین خدا از راه رفتنشان شناخته میشوند.
وی با طرح این سئوال که تواضع چیست، گفت: اگر دو حقیقت را درک کنیم، متواضع میشویم: نخست، اینکه بنده خدا هستیم؛ و دوم، اینکه باید عظمت حق را بشناسیم. کسی که بندگی خود را فراموش کند، هر خطایی ممکن است از او سر بزند، چون عبد نیست. و اگر بندگی را بشناسیم، در برابر حق تسلیم میشویم و آنچه خداوند فرمان دهد، همان را میپذیریم. دل انسان چنین است که هرگاه عظمت موجودی را دریابد و کوچکی خود را بشناسد، تواضع میکند. تکبر و سرکشی از غفلت نسبت به بندگی یا نادانی نسبت به عظمت حق سرچشمه میگیرد.
آیت الله دژکام با بیان اینکه بزرگان اخلاق فرمودهاند تواضع سه مرحله دارد؛ اول تواضع در برابر امر و نهی خداوند، افزود: دستور خدا را میدانیم و گاه برخی میگویند «اول قانعمان کنید تا عمل کنیم!» اما این سخن، نشانه تکبر است. اقناع امری پسندیده است، ولی نمیتوان به بهانه «اقناع نشدن» حکم خدا را کنار گذاشت. وقتی دانستیم سخن از جانب خداست یا ولیّ خداست، باید گوش دهیم؛ سپس حکمت آن را خواهیم فهمید.
امام جمعه شیراز ادامه داد: مانند مراجعه به پزشک است، نسخه مینویسد و میگوید دارو بخور، تا خوب شوی. نمیپرسیم «چرا؟» بلکه عمل میکنیم و پس از بهبودی درمییابیم که سخش درست بوده است. حال اگر ولیّ امر مسلمین، نائب امام زمان(عج)، فرمانی دهد، آیا نباید همانگونه اطاعت کنیم؟ نشنیدن فرمان او، نشانه نبود تواضع است.
وی با تأکید بر ضرورت توجه به حکمت امور گفت: در صحنههای مختلف زندگی دل سپردن به حکمت امور بسیار مهم است و بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه، نمونههای بسیاری داریم. گاه امیران ارتش یا سرداران سپاه تصمیماتی میگیرند که ما از فلسفه آن آگاه نیستیم، اما میدانیم بر مبنای درایت و حکمت است. بنابراین، سزاوار نیست پرسش کنیم «چرا چنین کردید؟»؛ زیرا ممکن است با فاش شدنِ جزئیات، دشمن آگاه شود.
امام جمعه شیراز بر ضرورت ولایتمداری در عرصههای مختلف زندگی تأکید کرد و افزود: تواضع در برابر حکم ولیّ امر نیز چنین است؛ باید بپذیریم او فرمانده است و ما بگوییم چشم و اطاعت کنیم. اگر در هر فرمانی دنبال چرایی باشیم، چهبسا بسیاری از امور مختل و فرصتها از دست برود. یا این اصل را میپذیریم، یا باید در مسیر انقلاب اسلامی انتظار مشکلات سنگینتری داشته باشیم، زیرا با روحیه توجیهطلبی، کارها پیش نخواهد رفت.
آیت الله دژکام ادامه داد: البته اقناعسازی امر پسندیده و ارزشمندی است، ولی در همهجا ممکن نیست. مقصود من این نیست که هرگز اقناع نکنیم. در علم فقه، اقناع اجمالی به این معناست که میدانیم سخنِ صاحبنظر و متخصص ــ آنکه جایگاه علمی والا دارد ــ درست است، هرچند اکنون فرصتِ درک تفصیلی آن را نداریم. اگر بخواهیم تا روشنشدن همه جزئیات صبر کنیم، کار جامعه و کشور متوقف میشود. پس تواضع در برابر دین و در برابر ولیّ امرِ جامعه دینی بدین معناست که اگر سخنی یا دستوری فرمود، نخست اطاعت کنیم، آنگاه در گذر زمان حکمت و علت آن را خواهیم فهمید.
عضو مجلس خبرگان رهبری در پایان سخنان خود در خطبه اول نمازجمعه، مرحله دوم تواضع را در برابر برادران دینی برشمرد و گفت: “خوشا بزم عشاق بی دل که آنجا گدایی به شاهی مقابل نشیند”، همانگونه که در صف نماز جمعه، برادران دینی در کنار هم مینشینند: در صف اول کسی با بزرگترین مقام نظامی و اجرایی، در کنار فردی ساده که شاید جز اخلاص سرمایهای ندارد؛ اما پیش خداوند برابرند. این تواضع در برابر مؤمنان است.
وی افزود: سومین تواضع هم تواضع در برابر منطق حق است. یعنی انسان وقتی سخنِ درست را شنید، اگر رأی او اشتباه باشد، از نظر خود کوتاه آید. خوب است که انسان در ابتدا زبانش را کترل کند و زود اظهار نظر نکند، جایی که حق روشن است، پافشاری بر رأی شخصی، نشانهی تکبر است. آدمِ متواضع در برابر سخنِ حق، نرم میشود و پذیرش دارد.
نماینده ولی فقیه در فارس در خطبه دوم نمازجمعه شیراز ضمن توصیه دوباره همه به تقوا، به در پیش رو بودن سالروز ولادت حضرت زهرا(س) اشاره کرد و گفت: در این ایام فرخنده باید وظیفه ادب و احترام را به جا آوریم و با ابراز شادی و سرور، محبت خود را به آن بانوی مطهر نشان دهیم؛ زیرا شیعه اهل بیت(ع)، کسی است که در شادی اهل بیت(ع)، شاد میشود و سزاوار است که همه عالم شاد باشند.
امام جمعه شیراز تأکید کرد: مقام حضرت زهرا(س) آنچنان بلند است که هر مقدار سخن بگوییم، در نهایت به این نقطه میرسیم که اعتراف کنیم قادر نیستیم حق سخن را در بیان مقام عالی عصمت ادا کنیم، جز اینکه باید به یاد داشته باشیم از این چراغ نورانی که خداوند در آسمان و زمین افروخته است، بهره ببریم.
آیت الله دژکام با یادآوری سالروز میلاد امام خمینی(ره)، بنیانگذار کبیر انقلاب همزمان با سالروز ولادت حضرت زهرا(س)، آن را مایه افتخاری برای نظام مقدس جمهوری اسلامی دانست و تأکید کرد: میلاد حضرت زهرا(س) برای همه بانوان مؤمن افتخاری بزرگ است؛ روزی که در جمهوری اسلامی، «روز زن» نام گرفته است.
وی با یادآوری منویات اخیر رهبر معظم انقلاب در خصوص مقام زن گفت: سخنان ارزشمند و متین رهبر معظم انقلاب در دیدار با بانوان در هفته گذشته برای همه ما درسآموز است. من توصیه میکنم همه گوش دهند؛ هرکس بهتناسب موقعیت خود، حتی ما طلاب و سخنرانان، باید علاوه بر بهرهگیری از محتوا، از سبک بیان ایشان نیز درس بگیریم. مجریان عزیز صدا و سیما نیز گوش دهند.
امام جمعه شیراز در عین حال نکتهای را در این رابطه یادآور شد و گفت: برخی برنامههای رسانهای را در رابطه با سخنان رهبر معظم انقلاب مشاهده کردیم؛ گاهی میخواهیم نکتهای از فرمایش ایشان را اجرا کنیم، اما آنقدر افراط میورزیم که نتیجه عکس میگیریم. خیر، باید همانگونه که رهبر فرمودهاند عمل کنیم؛ زیرا اگر در نوع بیان ذرهای تجاوز از حد اعتدال داشته باشیم، ممکن است اثر مطلوب حاصل نشود. مقام معظم رهبری در اخلاق و بیان اسوهاند؛ اعتدال را رعایت میفرمایند. اگر از این حدِ عدالت، چه در جهت افراط و چه تفریط، فراتر رویم، کار خراب میشود. پس باید از بیان شیوای ایشان اقتباس کنیم، نه تقلیدِ ناپخته، که گاه به افراط یا تفریط میانجامد.
وی یادآور شد: رهبر معظم درباره ابراز علاقه مرد به همسرش نکتهای لطیف فرمودند که برگرفته از روایت است. اما این بدان معنا نیست که برگردیم و از افراد بپرسیم «به همسر خود چه میگویید؟»؛ چنین کاری شایسته نیست. هرکس باید به شیوه خود، با لطافت و سلیقه شخصی، محبت را ابراز کند. این کار ظرافت دارد و سرک کشیدن در زندگی خصوصی مردم یا پرسشهای شخصی مناسب نیست. سبکها گوناگون است؛ باید دید در زندگی خصوصی زن و شوهر چه چیزی پاسخگوی نیاز آنان است. فضای مجازی نیز نباید مملو از مطالبی شود که گاه نامناسب و ناخوشایند است و دلچسب نیست. باید از لطافت و ادبِ بیان رهبر درس بگیریم. ما در شیراز، شهر سعدی سُخنوریم؛ در این زمینه سخن و هنر بسیار داریم.
آیت الله دژکام همچنین به در پیش رو بودن سالروز شهادت آیتالله سیدعبدالحسین دستغیب، امام جمعه فقید شیراز اشاره کرد و گفت: ایشان شخصیتی عالیمقدار از روحانیت بود که پیش از انقلاب، در دوران انقلاب و پس از آن ایستاد و برای دین جدّش خدمت کرد. سالها از شهادتش میگذرد و ما هنوز باید بنشینیم و از مکتب نورانی او درس بگیریم.
وی با بیان اینکه مراسم بزرگداشت شهید آیتالله دستغیب با حضور سخنرانان برجسته کشوری در شیراز برگزار خواهد شد، افزود: دانشگاه علوم قرآنی شیراز نیز برنامهای علمی در تبیین شیوه شهید دستغیب در تفسیر قرآن تدارک دیده است. شایسته است همه افراد با جدیت حضور یابند، از برنامهها بهره ببرند و این الگو را در جامعه ترویج کنند؛ شخصیتی چون شهید دستغیب باید الگوی همگان باشد، چرا که تکرار مسیر او برای کشور و امت اسلامی برکت خواهد آورد.
نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان رهبری در سخنان پایانی خود به در پیش رو بودن ۱۶ آذر، روز دانشجواشاره کرد و گفت: امروز، جوان دانشجوی ما بسیار روشنفکر و توانمند در عرصه ادامه انقلاب اسلامی وارد شده است. حرکت دانشجویی باید با قوت ادامه یابد؛ زیرا امام و رهبر فرمودهاند اگر جریان دانشجویی و حرکت روحانیت و طلاب نباشد، جهتدهی به اجتماع ممکن نخواهد بود. این دو مجموعه ـ دانشگاه و حوزه ـ دو بال انقلاب اسلامیاند و باید پیوسته در حرکت باشند.
نماینده ولی فقیه در فارس با بیان اینکه در جریان دانشجویی، سه عنصر اصلی قابل توجه است که امیدوارم نسل امروز نسبت به گذشته، بهتر و بالاتر در آنها میدانداری کند، گفت: نخست مسئله استکبارستیزی است؛ روز دانشجو یاد شهیدانی است که در اعتراض به سفر نیکسون، معاون رئیسجمهور وقت آمریکا، در دانشگاه تهران جان خود را فدا کردند. امام خمینی(ره) فرمودند: «هرچه فریاد دارید، بر سر آمریکا بکشید.» از همان زمان، دانشجویان در صف مقدم مبارزه با استکبار بودند. این روحیه باید حفظ شود.
وی با تأکید بر اینکه مبارزه با استکبار حرکتی دینی، الهی و حقگرایانه است؛ ترس در این راه روا نیست، افزود: امروز وضع ما از زمان شهادت آن دانشجویان بسیار قویتر است، گرچه دشمن خیلی بیشتر چنگ و دندان نشان دهد، باید ایستاد.
دژکام دومین مسئله را گفتمان عدالت دانست و افزود: در کشور و امت اسلامی، عدالت باید گسترش یابد. دانشجویان باید در این عرصه نظریهپردازی کنند؛ در این حوزه کمکاریم. دانشجویان و اساتید دانشکدههای علوم سیاسی و اجتماعی میتوانند متحد شوند تا نظریههای عدالت توزیعی، ترمیمی، قضایی و اقسام عدالت را بررسی و بسط دهند. عدالت تنها به معنای انتقاد از رفتار یک مدیر نیست؛ بلکه نیازمند بنیان نظری عمیق است.
عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: سومین مسئله گفتمان پیشرفت است. اگر درجا بزنیم، در برابر دشمن کم میآوریم. باید پیشرفت کنیم تا دشمن هر روز احساس ضعف کند. دانشجویان باید در هر دو زمینه عدالت و پیشرفت فعال باشند و دیگران نیز پشتیبانی و حمایت کنند.
وی با تأکید بر اینکه دانشجو باید در مقام تحقیق و پژوهش، نظریهپرداز باشد. وقتی نظریه شکل گرفت، مطالبهگری معنا پیدا میکند، افزود: نظریهپردازی در بخش عدالت و گفتمان پیشرفت، کاری است که همچنان بر زمین مانده و باید جدی گرفته شود. مرحله مطالبهگری پس از نظریهپردازی است؛ نه پیش از آن. وقتی هنوز نظریهای نداریم، چگونه میتوانیم مطالبه کنیم؟
دژکام یادآور شد: در دنیا دو الگوی عمده عدالت، یعنی عدالت سوسیالیستی و عدالت لیبرالی وجود دارد، اما ما از نوع سوم عدالت سخن میگوییم؛ عدالتی که آن را «اسلامی» مینامیم. تا زمانی که این مفهوم به روشنی تبیین نشود و پایههایش محکم نشود، نمیدانیم کدام اقدام را باید عادلانه دانست و در چه موردی باید مطالبه کرد. بنابراین، در گام دوم انقلاب، ضروری است دانشجویان در تبیین نظریه عدالت اسلامی به کشور کمک کنند، سپس بر اساس آن، مطالبهگری شکل گیرد و در ادامه به مرحله اجرا برسیم.
امام جمعه شیراز تصریح کرد: اکنون بسیاری از دانشجویان دهه هشتادی و نودی در جایگاه مسئولیت قرار دارند. اگر امروز در دوران دانشجویی، مفهوم عدالت را درست درنیابند، فردا در مقام اجرا نمیتوانند آن را درست پیاده کنند. این مشکل باید حل شود.
وی بیان کرد: امروز دانشگاههای ما به مرحله نسل چهارم و پنجم رسیدهاند؛ یعنی دانشگاههایی که مسائل جامعه را حل میکنند. باید به این سمت حرکت کنیم تا دانشگاه بتواند نقش واقعی خود را در ساخت تمدن اسلامی ایفا کند.
لینک کوتاه :
دیدگاهتان را بنویسید